जेन–जीले फुकेको विद्रोहको बिगुल

भदौ २३ अर्थात् सेप्टेम्बर ८, यो दिन काठमाडौंसहित देशभरमा नयाँ पुस्ता आन्दोलनकारी भएर सडकमा उभिंदैछ । त्यो पनि भ्रष्ट प्रणाली र बेथितिका विरुद्ध, सरकारको मनोमानी विरुद्ध ।

यसलाई जेन–जीको आन्दोलन भनिएको छ । जेनजी–त्यही पुस्ता हो, जो अहिले २८ वर्षसम्मको छ । 

यो अहिले नेपालमा सबैभन्दा बढी हण्डर र ठक्कर खाइरहेको पुस्ता हो । देशभित्र अवसर सीमित छ । क्षमताको कदर छैन । पहुँचवालाको रजगज छ । 

सरकार फेरिरहन्छ, जनताको अवस्था फेरिँदैन, युवाको प्रतिभा र क्षमताले कुनै अर्थ राख्दैन । 

यो पुस्ता कन्फ्युजमा छ, देशमा बस्ने कि विदेश जाने ?

विदेश जाँदा पनि कहाँ जाने ? देशमा बसे के गर्ने ? देश कहिले बन्छ ? 

अरु देशहरुले के गरेर जनताको जीवन बदले भन्ने जेनजीहरुलाई थाहा छ । हामी कहाँ जनताको करमाथि सत्ताधारीले गरेको रजाइँ देखिरहेकै छ ।

उनीहरुको रवाफ र शक्तिले दुःखी गरिबहरु पिल्सिएको पनि हेरिरहेको छ । समाजमा नेता र जनताबीचको असमानताको बढ्दो खाडल महसुस गरिरहेको नै छ । 

सीधा भन्दा सामाजिक सञ्जालमा सर्वहाराको कुरा गर्ने नेताका छोराछोरीको विलासी जीवन हेरिरहेको छ, आफ्नो कष्टलाई तुलना गर्दैछ । 

यो पुस्ताले सामाजिक सञ्जालबाट यस्ता पात्र, प्रवृत्ति, हर्कत र अर्कमण्यताविरुद्ध नबोलेको हैन । अहिले नै पनि नेताका छोराछोरीको बिलासी जीवनलाई जनताको दुःखसँग दाँजेर पोस्ट गर्ने ट्रेन्ड चलिरहेको थियो । 

फिलिपिन्सबाट सुरु भएको यो ट्रेन्डले नेपालको सामाजिक सञ्जालसमेत तात्दै थियो । त्यही बेलामा सरकारले दर्ता नभएका सोसल मिडियामाथि प्रतिबन्ध लगाइदियो । यसले बलिरहेको आयोगमा मट्टितेल थप्यो । 

त्यसपछि बोल्न समेत नदिने सरकारको नियत एक्सपोज गर्नुपर्ने आवाज उठयो । सडक आन्दोलन आह्वान भयो । सामाजिक सञ्जालमा झिल्को कसैले खसालेको हो, त्यो आह्वान अहिले फैलिरहेको छ । 

जसरी कोभिड महामारीमा सरकारको गैरजिम्मेवार हर्कतविरुद्ध मान्छेहरु सडकमा ‘इनफ इज इनफ’ भन्दै पुगेका थिए, ठ्याक्कै त्यस्तै । 

यो आन्दोलनका केही कारणले विशेष पनि हुनसक्छ । किनकी यो आन्दोलन विशुद्ध युवा पुस्ताको मात्रै हुनेछ । यो सामाजिक सञ्जालमा बोलेको नसुनिएपछि सडकमा आउने युवा उद्घोष हो । 

अब प्रश्न उठ्न सक्छ, को हो त यसको आयोजक ? अहिलेसम्म यसको संस्थागत आयोजक छैन । नेतृत्व कसले गर्छ त ? त्यो पनि तय छैन । कहाँ हुन्छ त ? त्यो पनि निश्चित ठाउँ छैन । 

तर जेन–जीहरुलाई यति थाहा छ, भोलि सडकमा जाने हो, भ्रष्ट नेता, सरकार र प्रणालीविरुद्ध बोल्ने हो । 

कसैले यो आन्दोलनका लागि संसद भवनको अघि उपस्थित हुन आह्वान गरेका छन् त कसैले नयाँ बानेश्वरमा । अनि कसैले माइतीघर मण्डलमा ।

सम्भवतः बानेश्वर निषेधित क्षेत्र भएकाले माइतीघर मण्डलमा युवाहरु भेला हुनसक्छन् । किनकी प्रशासनले पनि माइतीघरमै आन्दोलन गर्न अनुमति दिएको छ । 

अनि काठमाडौं आउन नसक्नेहरु आफ्नो गाउँ, शहर र टोल सबैतिर जेन–जीहरु भ्रष्टाचारविरुद्ध सडकमा उत्रिने छन् । यसलाई सामाजिक सञ्जालमा नाम दिइएको छ, ‘दी फाइनल रिभोलुसन– वी आर पञ्चिङ अप ।’

यो आन्दोलनको आह्वानमा अहिले सयौंले टिकटक पोस्टहरु गर्दैछन् । प्रतिबन्ध लागेका फेसबुक र रेडइटमा पनि यसको व्यापक प्रचार भएको छ ।   

जेनजीहरुको प्रमुख माग भ्रष्टाचार र बेथितिको अन्त्य हो । सामाजिक सञ्जालमाथिको प्रतिबन्ध हटाउनुपर्ने पनि उनीहरुको अर्को माग छ । अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतासँग पनि यसलाई जोडिएको छ । 

यसलाई सरकारले कसरी रियाक्ट गर्छ र यसको खास प्रभाव के हुन्छ भन्ने पनि भन्न गाह्रो छ । 

तर धेरैतर्फबाट समर्थन प्राप्त छ । 

काठमाडौंका मेयर बालेन शाहले त खुलेरै अन्दोलनलाई समर्थन गरेका छन् । उनले विशुद्ध जेनी–जीको आन्दोन भएकाले आफू त्यसमा सहभागी नहुने तर यसमा आफ्नो समर्थन रहने बताएका छन् । 

आन्दोलनलाई समर्थन गर्नेहरुको एउटै कुरा छ, यो आन्दोलनले जेनजीको राजनीतिक चेतना र जागरुक छविलाई उजागर गर्नुपर्छ । सबैले यो आन्दोलनाई शान्तिपूर्ण बनाउनुपर्ने भनेका छन् । 

कुनै दलका नेता कार्यकर्तालाई आन्दोलनमा आएर राजनीतिको रोटी नसेक्न भनिरहेका छन् । राजावादी नेता दुर्गा प्रसाइँले नै यो आन्दोलजमा आउँछु भन्ने आशय जनाएपछि अहिले जेनजीहरुले नै त्यसको विरोध गरिरहेका छन् । उनीहरुले जेनजीको आन्दोलनलाई राजनीतिक नगर्न भनिरहेका छन् । 

गोदावरीमा चलिरहेको पार्टीको विधान महाधिवेशनबाटै प्रधानमन्त्रीले जेनजीले कानुनको परिपालना गर्ने विश्वास व्यक्त गरेका छन् । घुमाउरो अर्थमा उनले आन्दोलनलाई शान्तिपूर्ण बनाउन भनेका छन् । 

जे होस्, जेनजी पुस्ताले एउटा शान्तिपूर्ण विद्रोहको बिगुल फुकिसकेको छ ।  यो आन्दोलन कस्तो हुन्छ, कति ठूलो हुन्छ, कसरी अघि बढ्छ र के नतिजा दिन्छ, त्यो आज अनुमान लगाउन गाह्रो छ ।  

पत्रकार सुधीर शर्माले सामाजिक सञ्जालमा लेखेका छन्, ‘केही दिनयता नेपो बेबिजका नाममा राजनीतिक भ्रष्टाचारविरुद्ध देश विदेशबाट उर्लिरहेको आवाजको आयतनलाई सत्तासीन वर्गले सायद ठम्याउन सकिरहेको छैन । त्यसले ल्याउने बाढीले २०८४ सम्ममा  र सायद अहिले नै पनि धेरैलाई बगाउन सक्छ ।’