ट्रम्पको चेतावनीका बाबजुद न्यूयोर्कले रोज्यो आप्रवासी मेयर

डोनाल्ड ट्रम्पले असम्भव मानिएको इजयराल–हमास युद्ध रोके । थाइल्याण्ड र कम्बोडियाबीच शान्ति सम्झौता गराए । आणविक हतियार सम्पन्न भारत–पाकिस्तान युद्ध पनि आफूले नै रोकाएको दाबी गरे । 

तर आफ्नै गृहनगरको मेयरमा भने जोहरन ममदानीलाई रोक्न सकेनन् । ट्रम्पले समर्थन गरेका उम्मेदवारलाई हराउँदै डेमाक्रेट उम्मेदवार ममदानीले चुनाव जितेका छन् ।

ममदानीलाई रोक्न राष्ट्रपति ट्रम्पले केसम्म गरेनन् ? 

कम्युनिस्ट भनेर आरोपित गरे । 

पक्राउ गरेर डिपोर्ट गरिदिनेसम्म धम्की दिए । 

न्यूयोर्कलाई अनुदान नै रोकिदिने चेतावनी पनि दिए । 

तर ट्रम्पको केही लागेन । ट्रम्पको खेदाइका बाबजुद पनि जोहरान ममदानीले चुनाव जिते । 

को हुन् जोहरान ममदानी ? 

जोहरान ममदानी भर्खर ३४ वर्षका भए । उनले आउँदो जनवरी १ तारेखबाट न्यूयोर्कको मेयरको कार्यभार सम्हाल्नेछन् । त्यसैले उनी सन् १८९२ यता न्यूयोर्कका सबैभन्दा कान्छा मेयर हुन् । 

अनि न्यूयोर्कको पहिलो मुस्लिम मेयर । अफ्रिकामा जन्मेर न्यूयोर्कको मेयर बन्ने पहिलो ब्यक्ति पनि । 

भारतीय मूलका ममदानी युगाण्डामा जन्मिएका हुन् । उनी ७ वर्षको हुँदा उनका परिवार न्यूयोर्कमा बसाईं सरेको थियो । 

ममदानीका बाबु मोहम्मद ममदानी कोलम्बिया विश्वविद्यालयका प्राध्यापक हुन् । आमा सिमरा नाइर भने फिल्म निर्देशक । 

ममदानी आफूलाई डेमोक्र्याटिक सोसलिस्ट अर्थात लोकतान्त्रिक समाजवादीका रुपमा चिनाउन रुचाउँछन् । 

उनी एक वर्षअघि क्वीन्स क्षेत्रबाट प्रदेशसभा सदस्यमा निर्वाचित भएका थिए । त्यतिबेलासम्म उनी लो प्रोइफाइलमा थिए । उनी धेरै लोकप्रिय थिएनन्, न पैसा नै धेरै भएको मान्छे थिए । 

चार महिना पहिले डेमोक्र्याटिक पार्टीको प्राइमरी जितेपछि एकाएक चासो र चर्चाको पात्र बनेका थिए । 

किनकी डेमोक्र्याटिक पार्टीबाट न्यूयोर्कका ३ पटकका गभर्नर तथा अनुभवी राजनीतिकर्मी एन्ड्र्यु कुओमो मेयरको आकांक्षी थिए । तर प्राइमरी चुनावमा ममदानी विजयी भए, एन्ड्यु कुओमो पराजित भए । 

प्राइमरी हारे पनि कुओमो डेमोक्र्याटिक पार्टीको संस्थापनले रुचाएका व्यक्ति थिए । त्यसैले मेयर बन्ने आकांक्षा त्यागेनन् । स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएर ममदानीसँग प्रतिस्पर्धा रोजे । 

किन जिते ममदानीले ? 

न्यूयोर्क शहर अमेरिकाको प्रमुख आर्थिक केन्द्र हो । ठूला ठूला मल्टिनेशनल कम्पनीदेखि धनाढ्यहरुको बसोबास यही शहरमा  छ । त्यसैले यहाँका बासिन्दाले ममदानी जस्तो सामान्य मानिसको जनजीविकाको कुरा गर्नेलाई जिताउँदैनन् भन्ने ठानिएको थियो । 

त्यही कारण पनि हुनसक्छ, पूर्वगभर्नर एन्ड्रयु कुओमोले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका थिए । डेमोक्रेटिक पार्टीको संस्थापन र न्यूयोर्कका अपर क्लासका मानिसहरुले समर्थन गर्ने उनको आश थियो । अपराध नियन्त्रण र सुरक्षालाई आफ्नो प्रमुख मुद्दा बनाएका थिए । 

ममदानीले भने जनजीविकाका मुद्दा उठाएका थिए, जीवनयापन सहज बनाउने कुरा गरेका थिए ।

न्यूयोर्क जस्तो महंगो शहरलाई पनि सर्वसाधारणले सहज जीवनयापन गर्नसक्ने बनाउँछु भनेका थिए ।

आर्थिक असमानताविरुद्ध लड्ने, जीवनयापन सस्तो बनाउने, भाडामा बस्नेहरुलाई सहुलियत दिने, सस्तो खालका हाउजिङ निर्माण गर्ने, निःशुल्क र छिटो बस सेवा सञ्चालन गर्ने घोषणा गरेका थिए । 

निःशुल्क चाइल्ड केयर, महानगरको आफ्नै किराना पसल र धनीहरुका लागि कर बढाउने घोषणा गरेका थिए । उनले खुला बजार प्रणालीमा सरकारको हस्तक्षेप चाहिन्छ भन्दै आएका छन् । 

उनको भनाइ छ कि विश्वकै महंगो न्यूयोर्कलाई सबैथरि मान्छे बस्न सक्ने शहर बनाउनुपर्छ । 

त्यसका लागि ६ हप्तादेखि ५ वर्षसम्मका बालबालिकाका लागि विशेष शिशु स्याहार केन्द्र सञ्चालन गर्ने उनको योजना छ । 

अपार्टमेन्टको भाडा नबढाउने र १० लाख डलर भन्दा बढी कमाउनेहरुलाई कर बढाउने ममदानीको घोषणा थियो । 

ममदानीले चुनावी अभियानको सुरुदेखि अन्तिमसम्म यही विषय उठाए । चुनावी र्‍यालीका क्रममा ममदानी जहाँ उभिन्थे, त्यहाँ लेखिएको हुन्थ्यो, ‘अ सिटी वी क्यान अफोर्ड । 

ममदानीको वेबसाइटमा पनि लेखिएको थियो, ‘श्रमिक वर्ग र न्यूयोर्कबासीको जीवनयापन लागत घटाउन मेयर बन्न लागेका व्यक्ति ।’ 

उनको समर्थकले बोकेको प्लाकार्डमा लेखिएको हुन्थ्यो, ‘बस्न सक्ने घर बनाऔं र सबैका लागि शिशु स्याहार केन्द्र ।’  

ममदानीका चुनावी रणनीतिकार मोरिस काजका अनुसार ममदानीको अभियानले के न्यारेटिभ सेट गरेको थियो भने, ‘हाम्रो जीवन अहिले भन्दा कठिन हुँदैन, तर सरकारले राम्रो काम गर्‍यो भने अझै सस्तो हुन सक्छ ।’ 

अनुभवको कुनै अर्थ छैन 

ममदानीका प्रतिस्पर्धी एन्ड्रयु कुओमोले आफ्नो बलियो पक्ष अनुभवलाई नै बनाएका थिए । उनले आफूसँग लामो अवधि स्थानीय र राष्ट्रियस्तरको राज्य संयन्त्रमा बसेर काम गरेको अनुभव भएको बताउँथे ।

उनले अन्तिम चुनावी कार्यक्रममा पनि आफूले कार्यकारी शक्तिको अभ्यास गरिसकेको तर ममदानीसँग कुनै अनुभव नभएको बताएका थिए । 

तर उनको अनुभवले काम गरेन । बरु ममदानीका लागि अनुभव नहुनु नै फाइदाको कुरा भयो । 

किनकी धेरै नागरिकमा राजनीतिको संस्थापनप्रति असन्तुष्टि थियो । कतिपयले त ममदानीको चुनावी अभियानलाई सन् २०१६ को राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको चुनावी अभियानको प्रगतिशील भर्सन पनि भनेका छन् । किनकी त्यतिबेला ट्रम्प राजनीतिमा नयाँ थिए । ब्यापारिक पृष्ठभूमिबाट आएका उनले स्थापित शक्तिविरुद्ध प्रतिस्पर्धा गरेका थिए । 

ममदानीले आफ्नो अभियान प्रचारका लागि कुनै ठूला सञ्चार माध्यम रोजेनन्, आधुनिक प्रचार शैली अपनाए । 
गत हप्ता उनले एउटा प्रेस कन्फरेन्स राखेका थिए, जसमा कन्टेन्ट क्रिएटर र इन्फ्लुन्सरहरुलाई बोलाइएको थियो । 
त्यहाँ उनले एकै पटक ३१ हजार लाइभ भिजिटर पाए भने कुल मिलाएर करोडौं भिजिटरसम्म पुगेका थिए । 

उनले आफ्नो चुनावी अभियानको भिडियो उर्दु, हिन्दी र स्पेनिस भाषामा पनि बनाएका थिए ।

न्यूयोर्कका मतदातामध्ये २० प्रतिशत यहुदी भएको अनुमान छ । अनि १२ प्रतिशत बासिन्दा मुस्लिम छन् । यिनीहरु धेरैजसो दक्षिण पूर्वी एसियाबाट आएकाहरु छन् । 

ममदानीले उनीहरुलाई नै लक्षित गरेर अभियान सञ्चालन गरेका थिए, उनीहरुकै एजेण्डा उठाएका थिए । 

ट्रम्पले के भनेका छन् ? 

चार महिनाअघि ममदानीले डेमोक्रेटिक पार्टीको प्राइमरी जितेर उम्मेदवार पक्का पाएपछि ट्रम्पले उनीविरुद्ध आक्रमण सुरु गरेका थिए । त्यतिबेला उनले ममदानीलाई कम्युनिस्ट मात्र भनेनन्, पागलको संज्ञा दिए । गैरकानुनी आप्रवासीका रुपमा पक्राउ पर्नसक्ने बताए । 

उनले भनेका थिए, ‘हामी उनलाई पक्राउ गर्न सक्छौं, हेर्दै जानु । यो देशलाई कम्युनिस्ट चाहिएको छैन, म उनलाई राष्ट्रको तर्फबाट राम्ररी नियालिरहेको छु ।’ 

डोनाल्ड ट्रम्प यस्ता मान्छे हुन्, जो आफूलाई मन नपर्ने मान्छेविरुद्ध घृणित टिप्पणी गर्न पनि पछि पर्दैनन् । 

ट्रम्पले उनलाई पक्राउ गर्ने, डिपोर्ट गर्ने र न्यूयोर्कको शासन टेकओभर गर्ने समेत चेतावनी दिए । 

उनले चार महिनाअघि सोसल मिडियामा लेखेका थिए, ‘अमेरिकाको राष्टपतिको रुपमा म यो कम्युनिस्ट पागललाई न्यूयोर्क ध्वस्त पार्न दिने छैन । ढुक्क हुनुहोस् मसँग सबै हतियारहरु छन् र सबै कार्डहरु छन्, म न्यूयोर्क शहरलाई बचाउनेछु, फेरि हट र ग्रेट बनाउनेछु । 

न्यूयोर्कको मेयरको चुनाव हुनुअघि एक टेलिभिजन अन्तर्वार्तामा उनले ममदानीले जितेमा न्यूयोर्कलाई बजेट नदिने दोहोर्‍याए । ‘न्यूयोर्कलाई कम्युनिस्टले रुल गर्छ भने त्यहाँ पैसा पठाउनु खेर फाल्नुसरह हो’ उनले भने । 

ममदानी मेयरमा निर्वाचित भएमा न्यूयोर्कलाई संघीय सरकारले दिने बजेट काटिदिने चेतावनी दिएका थिए । 

न्यूयोर्क शहरले चालु वर्षमा संघीय सरकारबाट ७.४ बिलियन डलर पाएको थियो । यो रोक्ने चेतावनी सामान्य थिएन । 

डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्नो पार्टी रिपब्लिकनका मेयर उम्मेवारलाई छाडेर स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका डेमोक्र्याट पार्टीबाट न्यूयोर्कको गभर्नर भइसकेका कुमोअ‍ोलाई समर्थन समेत गरे ।

स्वतन्त्र उम्मेदवार कुओमो लामो समयदेखि राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पका आलोचक थिए । तर ममदानीलाई रोक्नसक्ने देखेर नै उनले कुओमोलाई समर्थन गर्ने बताएका थिए । 

ट्रम्पका तमाम प्रयासका बाबजुद ममदानी न्यूयोर्कको मेयरमा निर्वाचित हुन सफल भएका छन् ।