'वैशाख–जेठमा चुनाव, प्रतिशोधले बंगलादेश बन्छौं'

नेपालमा जस्तै आन्दोलनबाट सत्ता परिवर्तन भएको दक्षिण एसियाली दुई देश बाङ्लादेश र श्रीलंकाको अहिलेको अवस्था भिन्नभिन्न छ ।

बाङ्लादेशमा सन् २०२४ को जुलाइ–अगस्टमा भएको विद्यार्थी आन्दोलनपछि त्यहाँकी प्रधानमन्त्री मुलुक छाडेर भारतमा निर्वासनमा छिन् । उनलाई हालै बाङ्लादेशको एक अदालतले मानवताविरुद्धको अपराधमा मृत्युदण्डको सजाय सुनाएको छ ।

आन्दोलनपछि बनेको सरकारले सन् २०२६ को फेबु्रअरीमा चुनाव तोकेको छ । तर त्यहाँको राजनीति बदलाभावमा गएको छ । सन् २०२२ मा सत्ता परिवर्तनको आन्दोलन भएको श्रीलंका सन् २०२४ मा चुनाव भएपछि स्थिरताको बाटोमा गएको छ ।

नेपालमा पनि आन्दोलनपछि फागुन २१ गते चुनाव गर्ने म्यान्डेटसहित अन्तरिम सरकार बनेको छ । सरकारले बाङ्लादेश र श्रीलंकासँग सिक्नुपर्ने कुरा के हो, अनि नेपालमा फागुन २१ को चुनाव कति कठिन भन्ने विषयमा विश्लेषक रमेश अधिकारीसँग गरिएको कुराकानीको सारसंक्षेप :

• बाङ्लादेशमा विद्यार्थी आन्दोलनमा दमन गर्नेहरुलाई कारबाही त गर्नुपर्छ, तर यो समय उचित भएन । पूर्वप्रधानमन्त्रीलाई मृत्युदण्डकै सजाय सुनाएपछि त्यहाँको राजनीति बदलाभावमा गयो । अब स्थिति सम्हालिन धेरै नै कठिन छ । 

• श्रीलंकामा भने चुनावपछि वातावरण सुधार हुँदै गएको छ । देश विदेशी ऋणको चंगुलमा परेपछि र पर्याप्त वैदेशिक मुद्रा नभएका कारण संकटमा परेको श्रीलंका यही गतिमा अगाडि बढेका छिट्टै आन्दोलन अगाडिको अवस्थामा पुग्नेछ । 

• नेपालले पनि संक्रमणकालमा बदलाभावको राजनीति गर्नुहुन्न । पुराना राजनीतिक शक्तिलाई पनि विश्वासमा लिएर पहिला चुनाव गराउनुपर्छ । आन्दोलन दमन गर्नेहरुलाई कारबाही त गर्नुपर्छ, तर त्यो काम अहिलेको सरकार भन्दा चुनावपछि जनमत लिएर आएको सरकारले गर्दा राम्रो हुन्छ । 

• फागुन २१ गते चुनावका लागि सरकार र निर्वाचन आयोग दुबैले राजनीतिक दलहरुसँग संवाद तिब्र बनाउनुपर्छ । यस्ता संवाद औपचारिक र अनौपचारिक दुबै हिसाबमा अगाडि बढाउनुपर्छ । अहिलेसम्म हेर्दा सरकारले संवाद त सुरु गरेको छ, तर त्यो पर्याप्त छैन । 

• फागुन २१ गतेको चुनाव धेरै कठिन छ, नेपालमा चुनाव गर्ने उपयुक्त समय फागुन महिना हुँदै होइन । हिमाली क्षेत्रका मतदाता जाडो मौसममा आफ्नो थातथलो छाडेर कम चिसो हुने क्षेत्रमा अस्थायी बसाइँ सर्छन् । चैत नलागी घर फर्किँदैनन् । त्यसैले चुनावमा धेरै मतदाता सहभागी गराउने हो भने फागुनमा चुनाव गर्नु उपयुक्त होइन । 

• नेपालमा चुनावका लागि उपयुक्त मौसम वैशाख–जेठ र असोज नै हो । राजनीतिक संवादको अवस्था, दलहरुको तयारी र मौसम सबैथोक हेर्दा नेपालमा आउँदो वैशाख–जेठमा चुनाव गर्नु उपयुक्त हुन्छ ।