चिनियाँ रेल आए भारत हेरेर बस्दैन

रेल विभागको पूर्व महानिर्देशक हुन् रोहितकुमार बिसुराल । नेपालमा रेलमार्गको सम्भावना, अहिलेसम्म भएका काम र सरकारले गर्नुपर्ने थप कामबारे नेपाल शो पडकास्टमा उनले बोलेका छन् ।  
यो सम्वादमा बिसुरालले थुप्रै महत्वपूर्ण मुद्दा उठाएका छन् । केही यस्ता छन् :- 

-राणाहरूले १०० वर्षअघि नै ४८ किलोमिटर रेल त दुई वर्ष भित्रैमा तयार गरेर चलाएका थिए । अहिले त ७० किलोमिटरको बर्दिवासदेखि चोचाको काम गर्न थालेको १४ वर्ष भइसक्यो। अझै काम सकिएको छैन ।

-भारत र चीनले स्वार्थ नभइकन रेलमा लगानी गर्दैनन् । तर, नेपालले पनि आफ्नो स्वार्थ हेर्नुपर्छ । छिमेकी देशबाट रेलहरू आए नेपालको आर्थिक चित्र नै फेरिन्छ । 

-इन्डियाको रेल भन्दा चाइनाको रेल काठमाडौँ पहिला आयो भने इन्डियाले हेरेर बस्दैन । उसले पनि त नेपालसँग रेल ल्याउन चाहन्छ होला । अहिलेको अवस्थामा रेल घाटीमा अड्केको हाड जस्तो भएको छ । न  अगाडि बढ्न सक्छ न पछाडि जान सकेको छ। 

-काठमाडौं–निजगड फास्ट ट्रयाकको बिन्दु निजगढ छ, पूर्वपश्चिम रेलमार्ग पनि त्यहीबाट बन्छ, रक्सौल काठमाडौं रेल्वे पनि त्यही निजगढबाटै आउँछ। अनि निजगढ चाहिँ एउटा रेल्वेको हब बन्छ। 
-रक्सौलदेखि निजगढ हुँदै काठमाडौंसम्म रेल कनेक्ट हुनैपर्छ । जयनगरबाट काठमाडौंसम्म पनि रेल आउँछ। 

-पूर्वपश्चिम रेलमागर्गका कतिपय खण्ड फाइनान्सियल्ली भायबल छन् । तुलनात्मक रुपमा भारतको रुट भन्दा नेपालको रुट युज गरेर सस्तो पर्ने भयो भारतीय रेल यहाँबाट गुडे पूर्व-पश्चिम रेलमार्गको पूरै रूट सम्भाव्य हुन्छ। तर, लगानी उठ्छ कि  उठ्दैन भनेर मात्रै रेल बनाउने हैन । अरू लाभ पनि हेर्नुपर्छ । कोलकत्ताबाट रेलको डिब्बामा माल राखेर काठमाडौँ ल्यउँदा कति सस्तो पर्छ ? यस्ता इनडाइरेक्ट बेनिफिट पनि हेर्नुपर्छ । 

-काठमाडौंमा मेट्रोरेल चलाउन सबैभन्दा पहिला जग्गा अधिग्रहण थालिहाल्नुपर्नेछ । नत्र भविष्यमा सबै ठाउँमा बस्ती बसेर रेलमार्गका स्टेसन र डिपोहरू बनाउन झन् कठिन हुन्छ । कति किलोमिटरभित्रसम्म जग्गामा जनताको अधिकार हुने भन्ने कानून पनि ल्याउनुपर्छ ।