अस्ताए ‘गरिब राष्ट्रपति’

उरुग्वेका पूर्वराष्ट्रपति होसे मुहिका । 

जसलाई सादगी जीवनशैलीका कारण संसार चिन्यो, 

उनको ८९ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ । 

होसे मुहिकालाई पेपे नामले पनि चिनिन्छ । 

पूर्व गुरिल्ला नेता मुहिका सन् २०१० देखि २०१५ सम्म उरुग्वेका राष्ट्रपति थिए ।

दक्षिण अमेरिकी महादेशको सानो देश उरुग्वेमा जम्मा ३४ लाख जनसंख्या छ । यति सानो देशका राष्ट्रपति विश्वभर चिनिनु धेरै ठूलो कुरा हो । 

तर सादगी जीवनशैलीका कारण उनले विश्वव्यापी चर्चा पाए ।

राष्ट्रपतिका रुपमा उनले समलिंगी विवाहलाई कानुनी मान्यता दिए । गाजाको प्रतिबन्ध खुकुलो बनाए । अनि वातावरण सुधारका कामहरु गरे ।  

उनको जीवनशैलीका कारण कतिपयले मुहिकालाई राजनीति भन्दा बाहिरका मानिस पनि ठान्ने गर्थे । 

तर उनी राजनीतिबाटै खारिएर आएका थिए । 

उनले उरुग्वेमा छापामार युद्ध समेत गरे । १४ वर्ष जेलमा बिताए । 

मुहिकाले सन् १९६० मा पार्टी खोलेका थिए । क्युबाको क्रान्ति र अन्तर्राष्ट्रिय समाजवादबाट प्रभावित भएर मुहिकाले छापामार पार्टी खोलेका थिए । 

जसको नाम थियो, टुपामरोस नेशनल लिबरेसन मुभमेन्ट । छोटकरीमा एमएलएन–टी नामले चिनिन्थ्यो । 

यो पार्टी वामपन्थी शहरी छापामार समूह थियो । यसले अपहरण र हत्या जस्ता काम पनि गर्‍यो । 

तर मुहिकाले आफू हत्या र अपहरण जस्ता काममा कहिल्यै संलग्न नभएको दाबी गर्थे । 

भूमिगत युद्धका क्रममा मुहिका चार पटक पक्राउ परेका थिए । तर दुई पटक जेलबाट भागे । 

उनको पार्टी एमएलएन–टी का १०५ जना कार्यकर्ता जेलबाट सुरुङ खनेर भागेको घटना उरुग्वेको इतिहासमा सबैभन्दा धेरै कैदी भागेको घटनाका रुपमा परिचित छ । 

उनीमाथि सन् १९७० मा गोली प्रहार भएको थियो । त्यो बेला झण्डै मृत्यु समेत भएको थियो । 

सन् १९७३ मा उरुग्वेमा आर्मीले सत्ता हातमा लियो । त्यसपछि मुहिकासहित ९ जनालाई छापामार युद्ध जारी राखे मार्नसक्ने सूचीमा राख्यो । 

सन् १९७० र ८० को दशकमा गरी मुहिकाले कुल १४ वर्ष जेलमा बिताए । जेलमा रहँदा उनीमाथि धेरै अमानवीय व्यवहारहरु भए, धेरै समय एक्लै राखिए ।

सन् १९८५ मा उरुग्वेमा प्रजातन्त्र स्थापना भएपछि भने उनी रिहा भए । 

जेलबाट मुक्त भएपछि उनी पटक पटक सांसद बने । उरुग्वेको तल्लो सदन च्याम्बर अफ रेप्रिजेन्टेटिभ र माथिल्लो सदन सिनेट दुबैमा मुहिकाले सांसदको रुपमा काम गरे । 

सन् २००५ मा वामपन्थी दलहरुको गठबन्धन सरकार बनेका बेला उनी पहिलो पटक मन्त्री भए । उनले मन्त्रीका रुपमा सन् २०१० सम्म काम गरे । 

त्यसपछि सन् २०१० मा भने उनी वामपन्थी गठबन्धनको नेताका रुपमा राष्ट्रपति बनेका थिए । 

त्यतिबेला होसे मुहिका ७४ वर्ष भइसकेका थिए ।