इरानमाथि इजरायलको हवाइ आक्रमणमा के के भयो ?

२९ जेठ, काठमाडौं । इजरायलले शुक्रबार इरानमाथि हवाइ आक्रमण गरेको छ । जसको निशाना इरानको परमाणु कार्यक्रमको केन्द्र भएको इराजयलको दाबी छ ।

इरानले जवाफी कारबाही गर्ने अनुमानका साथ इजरायलले आपतकालको घोषणा गरेको छ । यो आक्रमणबारे अहिलेसम्म के थाहा भएको छ, हेरौं :

कहिले भयो आक्रमण ?

इरानको राजधानी तेहरानमा स्थानीय समय अनुसार बिहान ३ बजेर ३० मिनेट जाँदा विस्फोटको आवाज आएको थियो ।

इरानको सरकारी सञ्चार माध्यमहरुले तेहरानको आवासीय क्षेत्रमा आक्रमण भएको बताएको छ । इजरायलका मानिसहरुलाई पनि ठीक त्यही बेला सम्भावित हवाइ आक्रमणको संकेत गर्ने साइरन र आपतकालीन फोन अलर्टले जगाएको थियो ।

इरानको सरकारी सञ्चार माध्यमहरुका अनुसार त्यसको केही घण्टापछि नतान्ज परमाणु केन्द्रमा पनि विस्फोटको खबर आयो । त्यहाँ विस्फोट भएको खबरको अन्तर्राष्ट्रिय परमाणु ऊर्जा एजेन्सी लगायतले पनि पुष्टि गरेका छन् ।

के कति क्षति भयो ?

इरानको सरकारी टीभीको रिपोर्टअनुसार तेहरानको रिभोलुसनरी गार्डको हेडक्वार्टरमा पनि आक्रमण भएको छ ।

रिभोलुसनरी गार्ड इरानी सेनाको एउटा अंग हो, जसलाई इरानकै बसभन्दा बलियो संगठन मानिन्छ ।

इजरायलको आक्रमणमा त्यही इस्लामिक रिभोलुसनरी गार्डसका प्रमुख होसेन सलामीको मृत्यु भएको छ ।

इरानको सरकारी टेलिभिजनका अनुसार इजरायलको आाक्रमणमा परी परमाणु उर्जा संगठनका पूर्व प्रमुख फेरेडुन अब्बासी र तेहरानस्थित आजाद विश्वविद्यालयका अध्यक्ष मोहम्मद मेहदी तेहरानचीको पनि मत्यु भएको छ ।

इजरायलले के भन्यो ?

इरानमा आक्रमणलगत्तै इजरायलका प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहूले टेलिभिजन सम्बोधन गरेका थिए ।

उनले राइजिङ लायन नाम दिइएको अपरेसनलाई अस्तित्व रक्षाका लागि गरिएको कारबाही भनेका छन् । इरानले हालै संंवर्द्धित युरेनियमको हतियार बनाउने कदम चालेको र यसलाई नरोक्ने हो भने निकै कम समयमा परमाणु हतियार बन्ने उनको दाबी छ । ‘केही महिना वा एक वर्षभन्दा पनि कम समयमा हुनसक्छ । र, यो इजरायलको अस्तित्वको लागि प्रष्ट खतरा हो’, नेतान्याहूले भनेका छन् ।

नेतान्याहूका अनुसार इजरायलले इरानको राजधानी तेहरानबाट लगभग २२५ किलोमिटर दक्षिणमा पर्ने नतान्जामा रहेको परमाणु संवर्द्धन कार्यक्रमको केन्द्रमा आक्रमण गरेको हो ।

यो त्यही ठाउँ हो, जहाँ २०२१ अप्रिलमा भएको साइबर आक्रमणका लागि इरानले इजरायललाई जिम्मेवार ठानेको थियो । नेतान्याहूका अनुसार इजरायलले इरानी बमका लागि काम गरिरहेका वैज्ञानिकहरुलाई निशाना बनाएको छ ।

उनले भनेका छन्, ‘यो इजरायलको अस्तित्वमा इरानको खतरा कम गर्न एक टार्गेटेड सैन्य अभियान हो । यो अभियान त्यो बेलासम्म जारी रहन्छ, जबसम्म जरुरी हुन्छ ।’

इरानले के भन्यो ?

होसेन सलामीको मृत्यपछि रिभोलुसनरी गार्डसका प्रमुखमा कुद्स फोर्सका पूर्व प्रमुख जनलर वाहिदीलाई नियुक्त गरिएको छ ।

साथै उनले आक्रमणको जवाफ दिन निर्देशन दिएका छन् । इरानका सर्वोच्च नेता अयातोल्लाह अली खामेइनेले हवाई आक्रमण गरेर इजरायलले आफ्नो निम्ति दुर्भाग्य निम्त्याएको र त्यो अवश्य‌ंभावी रहेको बताएका छन् ।

अमेरिकाले के भन्यो ?

अमेरिकाका विदेशमन्त्री मार्को रुबियाले पनि यस विषयमा बोलेका छन् । इरानमाथि भएको आक्रमणमा अमेरिका संलग्न नरहेको र कुनै सहायता समेत नदिएको उनले बताएका छन् ।

के हो इरानको परमाणु कार्यक्रम ?

इरानले लामो समयदेखि भन्दै आएको छ कि नागरिक परमाणु कार्यक्रम, परमाणुअस्त्र सम्पन्न राष्ट्र बन्नका लागि होइन । तर थुप्रै देश र अन्तर्राष्ट्रिय परमाणु उर्जा एजेन्सी लगायतका संस्था इरानको यो दाबीसँग सहमत छैनन् ।