आप्रवासी र पर्यटकप्रति अनुदार पार्टी, जसले जापानको चुनावमा तहल्का मच्चायो

जापानमा हालै भएको माथिल्लो सदनको चुनावमा एउटा नयाँ राजनीतिक पार्टीले १४ सिट जितेर धेरैलाई आश्चर्यमा पारिदियो ।

जुलाइ २० तारेखमा भएको हाउस अफ काउन्सिलर्सको चुनावको सबैभन्दा ठूलो विजेता कोही हो भने यही पार्टी हो । यो पार्टीको नाम हो सान्सितो । 

सामाजिक सञ्जालमा चलाइएको अभियानबाट सन् २०२० मा सुरु भएको सान्सितो पार्टीले २०२२ को हाउस अफ काउन्सिलर्सको चुनावमा जम्मा १ सिट जितेको थियो । २०२४ को अक्टोबरमा भएको प्रतिनिधिसभा अर्थात् नेशनल डायटको चुनावमा ३ सिट जित्यो ।

यसपटक माथिल्लो सदनमा १४ सिट जितेर तहल्का मच्चाइदिएको छ । 

जापानी संसदको तल्लो सदन नेशनल डायट ४६५ सदस्यीय छ र माथिल्लो सदन हाउस अफ काउन्सिलर्स २४८ सदस्यीय छ । संसदीय अंकगणितमा सान्सितोको सिट संख्याले ठूलो अर्थ राख्दैन ।

तर यो पार्टी जसरी राइज भइरहेको छ र जस्ता एजेण्डा उठाइरहेको छ, त्यो भने धेरैका लागि चाखलाग्दो मात्र होइन, चिन्ताजनक पनि छ । किनकी यो उग्र दक्षिणपन्थी पार्टी आप्रवासी, पर्यटक र समावेशीताका मुद्दाहरुप्रति धेरै नै अनुदार छ ।

जापानको राजनीति धेरैजसो स्थिर नै देखिन्छ । चुनावी नतिजा पनि आश्चर्यजनक हुँदैनथे । सन् १९९५ यताका अधिकांश समय लिबरल डेमोक्रेटिक पार्टी (एलडीपी) नै सत्तामा छ । 

तर पछिल्लो चुनावसँगै यो पार्टी जापानको दुबै सदनमा अल्पमतमा छ । जापानी प्रधानमन्त्री सिगेरु इसिबा आलोचनाको केन्द्रमा छन् । 

जापानका बासिन्दा अहिले मूल्यवृद्धि, स्थिर ज्याला र सुस्त अर्थतन्त्रका कारण सत्तासँग असन्तुष्ट छन् । त्यसमा पनि चामलको मूल्यवृद्धिले धेरैलाई पिरोलेको छ । किनकी चामलको मूल्य एक वर्षमा दोब्बर बढेको छ । 

सुपर मार्केटहरुमा ५ किलोको प्याकेटको मूल्य ४ हजार येन पर्छ । सामाजिक सञ्जाल र टीभी फुटेजहरुमा मानिसहरु चामल किन्न लाइन लागिरहेको देखिन्छ । 

सरकारप्रतिको यही असन्तुष्टिको फाइदा उग्र दक्षिणपन्थी पार्टी सान्सितोले उठाएको छ । 

जापानी भाषामा सान्सितोको अर्थ पार्टिसिपेट इन पोलिटिक्स अर्थात् राजनीतिमा सहभागी भन्ने हुन्छ । यसको संस्थापक हुन् ४७ वर्षका सोहे कामिया ।

राजनीतिमा आउनुअघि उनले शिक्षक र सुपरमार्केटको म्यानेजरका रुपमा काम गरेका थिए । सन् २०२० देखि उनले युट्युब च्यानल र अन्य सोसल मिडिया प्लाटफर्ममार्फत राजनीतिक ग्रुप बनाउन थाले । यो ग्रुपमार्फत उनले स्थापित राजनीतिक दलबाट असन्तुष्ट मानिसहरुलाई गोलवद्ध गरे । यही ग्रुपका मानिसहरुले स्थानीय चुनावमा केही सिटहरु पनि जिते । 

कोरोना भाइरस महामारी सुरु भएपछि कामियाको सोसल मिडिया प्लाटफर्मले झन् धेरै चर्चा पायो । किनकी उनले कोरोना खोपका विरुद्धमा निरन्तर विचारहरु राखेका थिए । सन् २०२२ को माथिल्लो सदनको चुनावमा त उनी आफैं सांसद निर्वाचित भए । 

२०२४ को अक्टोबरमा भएको संसदको तल्लो सदन नेशनल डायटको चुनावमा ३ सिट जित्यो । गत जुन २० मा भएको माथिल्लो सदनको चुनावमा १४ सिट जितेर तहल्का नै मच्चाइदियो ।

सान्सितो पार्टीको युट्युबमा पछिल्लो केही हप्तामा नै १ लाख सबस्क्राइबर थपिएका छन् । उसको कुल सब्सक्राइबर ४ लाख ८१ हजार पुगेको छ । 

जबकी सत्तारुढ एलडीपीको च्यानल सब्स्क्राइबर १ लाख ४० हजार मात्र छन् । 

सान्सितो पार्टीका केही नीति यस्ता छन्, जसले युवा मतदाता आकर्षित गरिरहेको छ । 

त्यसमध्ये एउटा हो, जापान फर्स्ट । जापान फर्स्ट नारा अन्तर्गत यो पार्टीले विदेशी पर्यटकलाई नियमन गर्न नयाँ एजेन्सी बनाउनुपर्ने धारणा अघि सारेको छ ।

चुनावी अभियानका क्रममा सान्सितोले विदेशीलाई जापानी नागरिकता दिनुअघि कडा जाँच गर्नुपर्ने र गैरजापानीहरुलाई वेलफेयर स्किमहरु दिन नहुने अभियान चलाएको थियो । 

जापानमा पछिल्लो समय आप्रवासी कामदारहरुको संख्या तिब्र वृद्धि भएको छ । त्यही कारण जापानी कामदारहरु मर्कामा परेका छन् । 

आप्रवासी कामदारहरुले वेलफेयर स्किमहरु पनि पाइरहेका छन्, जुन जापानीहरुको अधिकार हो भन्ने यो पार्टीका समर्थकहरुको धारणा छ ।

सन् २०२४ को अन्तिमसम्म जापानमा बस्ने विदेशीको संख्या करिब ३७ लाख पुगेको छ । जुन अघिल्लो वर्ष भन्दा ११ प्रतिशतले बढेको हो । विदेशमा जन्मिएर हाल जापानी नागरिक भएकाहरुको संख्या कुल जनसंख्याको अनुपातमा जम्मा ३ प्रतिशत मात्र छ । 

सान्सितो पार्टीका नेता सोहे कामिया र अरु सांसद तथा उम्मेदवारहरुले चिनियाँ नागरिकले जापानमा जग्गा र अरु स्थायी सम्पत्ति खरिद गरेको विषय उठाउँदै आएका छन् । 

सान्सितो पार्टीको वेबसाइटमा राखिएको नीतिमा भनिएको छ, ‘विदेशी शक्तिले जापानमाथि गरिरहेको मौन आक्रमण रोक्ने ।’ 

सान्सितो पार्टीको जापान फर्स्टको नारा अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको अमेरिका फर्स्ट नाराबाट प्रभावित भएको हो । 

अमेरिकामा दोस्रो कार्यकाल राष्ट्रपति जितेका ट्रम्पले अमेरिका फर्स्ट नीति अन्तर्गत आप्रवासीहरु प्रति कडा नीति लिएका छन् । 

सान्सितोले पनि जापानमा त्यस्तै नीतिको वकालत गरेको छ । यो पार्टीका संस्थापक सोहे कामिया ट्रम्पबाटै प्रभावित व्यक्ति हुन् । उनले आफ्नो बोल्ड राजनीतिक शैलीको श्रेय ट्रम्पलाई नै दिने गरेका छन् । 

कामियाले कोरोना खोप, विश्वव्यापीकरण, लैंगिक समानता र जलवायु परिवर्तनका मुद्दामा ट्रम्पकै जस्तो विचार राख्ने गरेका छन् । 

उनले चुनावी अभियानका क्रममा भनेका छन्, ‘ट्रम्पको नेतृत्व पश्चिममा बढ्दो विश्वव्यापीकरण विरोधी आन्दोलनको हिस्सा हो । यहाँ पनि हाम्रो चिन्ता त्यस्तै छ ।’ 

उनले ट्रम्पको नीति अमेरिकाको राष्ट्रिय हित रक्षाका लागि उपयुक्त रहेको भन्दै जापानले पनि त्यसलाई अनुशरण गर्नुपर्ने बताएका छन् ।

कामियाले ट्रम्पको कार्बन व्यापार विरोधी अभिव्यक्ति र समावेशीता खारेज गर्नुपर्ने भनाइको समर्थन गरेका छन् । 

केही समय पहिलासम्म त जापान आप्रवासीहरु कम भएको देशमै पथ्र्यो । तर पछिल्लो समय यो निरन्तर बढ्दो क्रममा छ । 

जापानमा वृद्ध जनसंख्या निरन्तर बढ्दै गइरहेको छ । त्यसैले कतिपयको तर्क छ कि आप्रवासी कामदारहरु देशको आवश्यकता हो । किनकी उनीहरुले कर तिर्छन् र ज्येष्ठ नागरिकको स्याहार सुसार गर्छन् । 

तर सान्सितो पार्टीले आप्रवासीलाई जापान आउन सहज अनुमति दिने सरकारको नीतिको विरोध गरेको छ । 

सान्सितोका संस्थापक सोहे कामियाले भनेका छन्, ‘यो नीतिका कारण जापानीहरुले असहज महसुस गरिरहेका छन् ।’ 

सान्सितोको टार्गेटमा आप्रवासी मात्र छैनन्, विदेशी पर्यटकहरु पनि छन् । 
 
जापानी मुद्राको मूल्य अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा निकै सस्तो छ । एक अमेरिकी डलर बराबर १४८ जापानी येन हुन्छ । त्यसैले धेरै देशका नागरिक जापानलाई सस्तो गन्तव्यका रुपमा लिन्छन् । 

सन् २०२४ मा जापानमा ३ करोड ७० लाख पर्यटकले भ्रमण गरेका थिए । जापान घुम्न आउनेहरु धेरैजसो पूर्वी एसियाका देशहरु, चीन र दक्षिण कोरियाका धेरै छन् । 

पर्यटकले जापानीमाथि अभद्र व्यवहार गरेको, नियम नमानेको र उनीहरुको भीडभाडले जापानीहरु दिक्क भएको धारणा राख्ने गरेका छन् ।

आलोचकहरुले सान्सितोले सामाजिक सञ्जालबाट विदेशीहरुप्रति घृणा फैलाउन प्रोत्साहित गरेको आरोप लगाएका छन् । 

केही विश्लेषकहरुले सान्सितोले पर्यटकबाट हुने दुर्व्यवहारका घटनालाई आप्रवासनको मुद्दासँग मिसाएको र यसलाई ठूलो समस्या जस्तो देखाउन खोजेको भन्दै आलोचना गरेका छन् । 

कामियाले लैंगिक समानताको सवालमा पनि विवादास्पद अभिव्यक्ति दिएका छन् । उनले जापानमा जन्मदर घट्नुमा सरकारको लैंगिक समानता सम्बन्धी नियम कारक रहेको धारणा राखेका छन् । 

चुनावी अभियानका क्रममा कामियाले महिलाहरुलाई काम गर्न प्रोत्साहित गर्ने र बच्चा जन्माउन रोक्ने लैंगिक समानता नीति गलत भएको टिप्पणी गरेका थिए । 

यो टिप्पणीका कारण उनले आलोचना पनि सामना गर्नुपरेको थियो । तर सत्तारुढ दल र सरकारप्रतिको असन्तुष्टिको एकमुष्ट स्वर सान्सितोको ब्यालेट बक्समा देखिएको छ । र, यो पार्टीका नेता सोहे कामिया थप शक्तिशाली बनेका छन् ।