ट्रम्प र पुटिनको वार्ता स्थल, जुन १५८ वर्ष अगाडि रूसले अमेरिकालाई बेचेको थियो

युक्रेन युद्धको विषयमा वार्ता गर्न अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले अमेरिकाकै अलास्का राज्य रोजे । 

अलास्का यस्तो ठाउँ हो, जुन ठाउँ कुनै समय रुसको नियन्त्रणमा थियो । तर अमेरिकाले ७२ करोड अमेरिकी डलरमा किन्यो । 

अलास्का पृथ्वीको उत्तरी गोलाद्र्ध नजिकै पर्छ । यो ठाउँ उत्तर अमेरिका महादेशकै सबैभन्दा ठूलो प्रायदीप पनि हो । 

१८ औं शताब्दीमा अलास्कामा आदिवासी समुदायको बसोबास थियो । उनीहरु शिकार खेलेर, माछा मारेर र खेतीपाती गरेर जीविका चलाइरहेका थिए । 

सन् १७४१ मा एक रुसी व्यापारीले व्यापारकै सिलसिलामा अलास्का पत्ता लगाएका थिए । चिसो ठाउँ, बरफ जमिरहने र पहाडै पहाड भएको ठाउँलाई रुसले तत्कालै आफ्नो सम्पत्ति घोषणा गर्‍यो ।  

तर रुसको राजधानी मस्कोदेखि हजारौं किलोमिटर टाढाको यो ठाउँलाई नियन्त्रणमा लिइराख्न रुसलाई सजिलो थिएन । 

त्यसमाथि सन् १८५३ देखि १८५६ सम्म रुस र क्राइमियाबीच युद्ध भयो । यो युद्धले रुसको आर्थिक स्थिति कमजोर भयो, सेना पनि कमजोर भयो । 

त्यही बेला अलास्कामा बेलायतले पनि आँखा लगाइरहेको थियो । बेलायतले क्यानडामा उपनिवेश चलाइरहेको थियो । 

आफू कमजोर भएको बेला पारेर बेलायतले अलास्का कब्जा गर्न सक्ने ठानेर रुसले बेच्ने निर्णय गर्‍यो । 

यो ठाउँ किन्न बेलायत पनि तयार थियो । तर आफ्नो सत्रु देशलाई बेच्दा ऊ नै बलियो हुने ठानेर रुसले आफ्नो सम्भावित मित्र शक्ति अमेरिकालाई बेच्ने प्रस्ताव गर्‍यो । रुसले सन् १८५९ सालमा औपचारिक रुपमा अमेरिकालाई अलास्का किन्न प्रस्ताव गरेको थियो । 

अमेरिकाले त्यतिबेला आफ्नो सीमा बढाउन चाहिरहेको थियो । तर गृहयुद्धबाट भर्खरै बाहिर निस्केकाले आर्थिक अवस्था बलियो थिएन । 

अलास्काको विषयमा निर्णय गर्ने अधिकार तत्कालिन विदेशमन्त्री विलियम सेवार्डले पाए । उनले अलास्का लिने निर्णय गरे । 

तत्कालिन रुसी राजदूत र अमेरिकी विदेशमन्त्री सेवार्डबीचको घण्टौं लामो वार्तापछि सन् १८६७ मार्च ३० को मध्यरातमा अलास्का अमेरिकाले किन्ने निर्णय भयो ।  

यसरी रुसले ६५ वर्षसम्म शासन गरेको अलास्का अमेरिकालार्ई बेच्यो । यसको मूल्य ७२ करोड अमेरिकी डलर तोकिएको थियो । 

अलास्का लिने निर्णय भएपछि अमेरिकामा विदेशमन्त्री सेवार्डको निकै आलोचना भयो । चिसो र हिउँ परिरहने जमिन किन किनेको भनेर विरोध भयो ।  आलोचकहरुले सेवार्डको मुर्खता भनेर व्याख्या गरे । 

तर अप्रिल महिनाको ९ तारेखमा अमेरिकाको सिनेटले यो सम्झौतालाई स्वीकृत गर्‍यो । अनि तत्कालिन राष्ट्रपति एन्ड्र्यु जोनसनले मे २८ तारेखमा त्यसलाई प्रमाणीकरण गरे । त्यसपछि १८ अक्टोबर १८६७ मा अलास्का आधिकारिक रुपमा अमेरिकालाई हस्तान्तरण भयो । 

यसरी रुसी नियनत्रणमा रहेको करिब १५ करोड वर्ग किलोमिटर भूमि अमेरिकाको भागमा परेको थियो । 

अमेरिकाले सन् १९५९ जनवरी ३ तारेखमा मात्र अलास्कालाई छुट्टै राज्यको रुपमा मान्यता दियो । 

अलास्काको जनसंख्या करिब साढे ७ लाख छ । 

अलास्काको आम्दानीको मुख्य स्रोत तेल र ग्यास हो, त्यसबाहेक पर्यटन, माछा र खानीहरु पनि अलास्काको आम्दानीको स्रोत हो । अमेरिकाका ४९ वटा राज्यमध्ये अलास्का आर्थिक रुपमा २२ औं धनी राज्य पर्छ ।   

हिजोआज अलास्का निकै सस्तो मूल्यमा किनबेच भएको भन्दै रुसमा प्रश्न उठ्ने गरेको छ । कतिपयले भने त्यो किनबेचको वैधतामाथि प्रश्न उठाएका छन् । 

रुसमा त्यतिबेलाको किनबेच वैध नभएको भन्दै अहिले अमेरिकाले अलास्का फिर्ता गर्ने आवाजहरु पनि उठेको छ । 

अलास्का अमेरिकाको मेनल्याण्डदेखि उत्तर पश्चिम क्षेत्रमा पर्छ । यहाँबाट अमेरिकाको मेनल्याण्ड भन्दा रुस नजिक पर्छ । अलास्का र रुसलाई प्रशान्त महासागर र सुमेरु महासागरबीचको एउटा ४ किलोमिटर फराकिलो घाँटीले छुट्याउँछ ।  

शीतयुद्धका बेला अलास्काले रुस र अमेरिकाबीच डिफेन्स लाइनको भूमिका खेलेको थियो । 

अहिले ट्रम्प र पुटिनको भेट यहाँ भइरहेको छ । दुबैले भेट गरेको ठाउँ अलास्काको एलमेन्ड्रोर्फ रिचार्डसन नामको सैन्य क्याम्प हो । 

६४ हजार एकर्डमा फैलिएको यो सैन्य क्याम्प अलास्काको सबैभन्दा ठूलो सैन्य क्याम्प हो । यो हवाइ सैनिकहरुको क्याम्प हो । 

यो सैनिक क्याम्प अमेरिकाका डरलाग्दो फाइटर जेट राखिने र भरपर्दो सुरक्षा र गोपनीयताका लागि पनि परिचित छ । 

उनीहरुले वार्ताका लागि यो ठाउँ छान्नुको कारण दुई देशको सम्बन्ध जोडिएको ठाउँ भएकाले मात्र होइन ।

सन् २०२२ देखि सुरु भएको रुस युक्रेन युद्धमा सर्वसाधारणको ज्यान लिएको आरोपमा पुटिनविरुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालतमा मुद्दा छ ।

उनीविरुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालतले युद्ध अपराधमा पक्राउ आदेश जारी गरेको छ । 

यही कारणले अरु कुनै देशले ट्रम्प र पुटिनबीचको वार्ता आफ्नो भूमिमा गराउन चाहेनन् । 

पुटिनका लागि सुरक्षित ठाउँ खोज्दा अलास्का भेटिएको हो । ठाउँमा त सहमति भयो, तर ट्रम्प र पुटिनबीचको वार्ताले समस्याको समाधान गर्छ भन्नेमा पनि कतिपयले शंका गरेका छन् ।  

किनकी रुसले युद्ध युक्रेनसँग लडिरहेको छ  र वार्ता भने युक्रेनको उपस्थिति बिनै अमेरिकासँग गरिएको छ ।