फोन कल लिक भएपछि थाइल्याण्डकी प्रधानमन्त्री अप्ठेरोमा

एउटा फोन कल लिक भएपछि थाइल्याण्डकी प्रधानमन्त्री पेतोङत्रान सिनावात्रा अहिले अप्ठेरोमा परेकी छन् । 

उनीमाथि राजीनामा दिन दबाब बढेको छ । प्रमुख सत्ता सहयात्रीले साथ छाडिसकेको छ । यही कारण फेरि सैनिक कु हुने आशंकाहरु पनि भएका छन् । 

थाइ प्रधानमन्त्री पेतोङत्रान सिनावात्राले छिमेकी देश कम्बोडियाका प्रभावशाली नेता हुन सेनसँग १५ जुनमा १७ मिनेट टेलिफोन कुराकानी गरेकी थिइन् । त्यो फोन कल १८ जुनमा हुन सेनले आफ्नो फेसबुक पेजमा सार्वजनिक गरिदिए । 

लिक भएको अडियोमा प्रधानमन्त्री पेतोङत्रानले हुन सेनप्रति धेरै लोयल्टी देखाएको र आफ्नो देशको सेनाको आलोचना गरेको आरोप छ । 

लिक भएको अडियोमा प्रधानमन्त्री पेतोङत्रानले हुन सेनसँग दोभासेमार्फत कुरा गरेकी छन् । जसमा उनले हुन सेनलाई अंकल भनेर सम्बोधन गरेकी छन् । अनि सीमा विवादका कारण आफ्नो सरकारले नागरिकबाट आलोचना खेपिरहेको भन्दै सामान्य आवतजावत गर्न दिने गरी संयुक्त वक्तव्य जारी गर्ने प्रस्ताव गरेकी छन् । 

अनि थाइ सेनालाई लक्षित गर्दै ‘अर्को पक्षको वास्ता नगर्नुस्’ भनेकी छन् । सेनाको विज्ञप्ति समस्या समाधानका लागि सहयोगी नभएको भन्दै आफ्नै सेनाको आलोचना गरेकी छन् । 

सेनाप्रति व्यक्त गरेको धारणालाई लिएर प्रधानमन्त्री पेतोङत्रानको निकै आलोचना भएको छ । उनले देशको सार्वभौमसत्ताको ख्याल नगरेको भन्दै राजीनामा समेत माग भएको छ । 

थाइ प्रधानमन्त्रीसँग कुरा गर्ने कम्बोडियाका नेता हुन सेन अहिलेका प्रधानमन्त्री हुन मानेतका बाबु हुन् । ४० वर्ष कम्बोडियामा शासन गरेका हुन सेन सन् २०२४ मा मात्र सरकारबाट बाहिरिएका थिए । 

थाइल्याण्डको सिनावात्रा परिवारको कम्बोडियाको हुन परिवारसँग दशकौं पुरानो सम्बन्ध छ । थाइ प्रधानमन्त्री पेतोङत्रानका बाबु पूर्व प्रधानमन्त्री थाक्सिन सिनावात्रा र कम्बोडियाका पूर्वप्रधानमन्त्री हुन सेनबीच दाजुभाइको जस्तो सम्बन्ध थियो । 

आलोचना भएपछि पेतोङत्रानले अब कम्बोडियाका नेतासँत निजी कुरा नगर्ने बताएकी छन् ।

कम्बोडियाका नेता हुन सेनले भने आफूले उक्त अडियो क्लिप ८० जना राजनीतिकर्मीलाई सेयर गरेको र तीमध्ये एक जनाले लिक गरेको बताएका छन् । 

प्रधानमन्त्रीको दल फिउ थाइ पार्टीसँग गठबन्धनमा रहेको मुख्य दल भूमिजैथाइले प्रधानमन्त्रीको फोन कल लिक भएको दिन बुधबार नै गठबन्धन छाडेको घोषणा गरेको छ । उसले पेतोङत्रानको भनाइले देश र सेनाको गरिमामा आँच पुगेको टिप्पणी गरेको छ । 

संसदमा ६९ सिट रहेको भूमिजैथाइ पार्टीले गठबन्धन छाडेपछि प्रधानमन्त्री पेतोङत्रानलाई गम्भीर धक्का लागेको  छ । भूमिजैथाइले गठबन्धन छाड्दा पेतोङत्रानको पक्षमा सामान्य बहुमत मात्र पुग्छ । 

तर गठबन्धनमै रहेको युनाइटेड थाइ नेसन पार्टी र डेमोक्र्याट पार्टीले पनि बिहीबार बैठक बोलाएका छन् । यी दुई दलले पनि गठबन्धनमा नबस्ने निर्णय गरेमा पेतोङत्रानको सरकार ढल्नेछ । त्यसपछि अर्को गठबन्धन बन्नेछ वा नयाँ चुनाव हुनेछ । 

फोन कल सार्वजनिक भएपछि प्रधानमन्त्री पेतोङत्रान भने रक्षात्मक बनेकी छन् । उनले आफू सीमा समस्या समाधान गर्न नरम देखिने प्रयास गरेको र त्यस क्रममा केही अनुपयुक्त कुराहरु पनि गरेको स्वीकार गरेकी छन् । र उनले यसलाई सीमा विवाद समाधान गर्ने रणनीतिका रुपमा पनि व्याख्या गरेकी छन् । 

थाइल्याण्ड र कम्बोडियाबीचको सीमा विवादले अहिले दुई देशको सम्बन्ध इतिहासकै कमजोर अवस्थामा पुर्‍याएको छ । 

कम्बोडियाले थाइल्याण्डबाट तरकारी, फलफूल जस्ता उपभोग्य वस्तु् र बिजुली तथा इन्टरनेट आयातमा प्रतिबन्ध लगाएको छ । सीमा विवादकै कारण कम्बोडियाले थाइल्याण्डको नाटक, टिभी च्यानल र सिनेमाहरुमा पनि प्रतिबन्ध लगाएको छ । 

दुई देशले एक अर्का देशका नागरिकलाई सीमा कटेर आवत जावतमा रोक लगाएका छन् ।

हुनत थाइल्याण्ड र कम्बोडियाबीचको सीमा विवाद झण्डै एक शताब्दी अगाडिदेखिको हो ।  

कम्बोडियामा फा्रन्सको शासन रहेका बेला दुई देशबीचको सीमा रेखा कोरिएको थियो । त्यतिबेला देखि नै विवाद सुरु भएको हो । 

विगतमा भने कहिलेकाहीँ मात्र सीमा विवादको विषय उठ्थ्यो । सन् २०२५ को मे महिनामा भने दुई देशका सैनिकबीच गोली हानाहान नै भयो । दुबै देशले भने आफूले आत्मरक्षा मात्र गरेको भन्दै अर्को देशलाई दोष लगाउँदै आएका छन् । 

थाइल्याण्डमा वर्तमान सरकार त्यसै अप्ठेरोमा परिरहेको थियो । सत्तारुढ गठबन्धनको दोस्रो ठूलो दलले गृह मन्त्रालय माग गरेर असन्तुष्टि जनाइरहेको थियो । 

गठबन्धनभित्रको विवादका कारण सरकारले वार्षिक नीति तथा कार्यक्रम र बजेट ल्याउन पनि सकेको छैन । 

सन् २०२४ को चुनावबाट ३८ वर्षकी पेतोङत्रान प्रधानमन्त्री बनेकी थिइन् । उनको फिउ थाइ पार्टीले दक्षिणपन्थी दलहरुसँग मिलेर गठबन्धन बनाएको थियो ।

गठबन्धनमा आवद्ध दलहरु सत्ता स्वार्थले मात्र एक ठाउँमा आएका थिए । नभए अहिले पेतोङत्रानका सहयात्रीहरु विगतमा उनका बाबु थाक्सिन सिनावात्राका विरोधीहरु थिए । 

यो विवादले थाइल्याण्डमा संसद विघटन र सैन्य कु सम्म हुन सक्ने कतिपयले अनुमान गरेका छन् । किनकी लिक भएको अडियोमा प्रधानमन्त्रीले सेनाविरोधी अभिव्यक्ति दिएकी छन् । प्रधानमन्त्रीको फोन कल सार्वजनिक भएपछि सेनाले पनि वक्तव्य दिएको छ ।

आर्मी चिफले प्रजातान्त्रिक प्रणाली र मुलुकको सार्वभौमसत्ताको रक्षाका लागि प्रतिवद्ध रहेको बताएका छन् । उनले मुलुकको सार्वभौमसत्ताको रक्षाका लागि सबै नागरिक एकजुट हुनुपर्ने पनि बताएका छन् । 

थाइल्याण्डमा सेनाले शक्तिशाली मानिन्छ । राजनीतिकर्मीहरु सेनाको इच्छाविपरीत जान सक्दैनन् । 

सन् १९३२ मा राजतन्त्रको अन्त्य भएपछि थाइल्याण्डमा एक दर्जन भन्दा बढी पटक सैन्य कु भइसकेको छ । 

सैन्य कु कै कारण प्रधानमन्त्री पेतोङत्रानका बाबु थाक्सिन सिनावात्रा र फुपु यिनलक सिनावात्राले पनि पद छाड्नुपरेको थियो । त्यसैले सैन्य कु कै कारण पद गुमाउनेमा पेतोङत्रान सिनावात्रा परिवारको तेस्रो सदस्य बन्न सक्ने अनुमानहरु पनि भएका छन् ।